Minimalac znatno skočio u Crnoj Gori, ali ga “jede” inflacija

Minimalna zarada u Crnoj Gori duplirana za godinu dana, ali opšti rast
cijena smanjuje kupovnu moć radnika

Minimalna zarada u Crnoj Gori definisana je Zakonom o radu iz januara 2020. godine po kojem ne može biti niža od 30% prosječne zarade u Crnoj Gori u prethodnom polugodištu, prema zvaničnom podatku nadležnog organa za statistiku. Visinu  minimalne zarade utvrđuje Vlada Crne Gore na predlog Socijalnog savjeta, koji čine predstavnici Vlade, reprezentativnih sindikata i Unije poslodavaca Crne Gore. Minimalna zarada određuje se na osnovu opšteg nivoa plata u zemlji, troškova života i njihovih promjena kao i ekonomskih faktora, uključujući privredni razvoj, nivo produktivnosti i potrebe da se dostigne visok nivo zaposlenosti.
Zakon o radu iz 2020. godine do danas je pretrpio više izmjena od čega su se dvije odnosile na odredbu kojom je definisana minimalna zarada. Tako je izmjenom zakona iz juna 2021. godine definisano da minimalna zarada ne može biti manja od 250 eura, dok je izmjenom iz decembra iste godine minimalac određen na 450 eura neto.

Inflacija „jede“ povećanje minimalca, kupovna moć radnika opada

Zakonom o radu iz 2008. godine implementiran je koncept minimalne zarade po ugledu na međunarodnu praksu, a njena praktična primjena ustanovljena je izmjenama i dopunama Opšteg kolektivnog ugovora iz novembra 2010. godine kada je prvi put minimalna zarada utvrđena u neto iznosu od 141 euro. Naredne godine definisano je da minimalna zarada mora iznositi najmanje 30% prosječne bruto zarade u Crnoj Gori u prethodnom polugodištu.

Vlada Crne Gore je 2013. godine, uz prethodnu saglasnost socijalnih partnera, povećala minimalnu zaradu na 193 eura neto  (288 € bruto), što je tada bilo skoro 40% prosječne zarade u državi. 1. jula 2019. godine minimalna zarada u Crnoj Gori povećana je na 222 eura neto (331,34 € bruto), što je bilo na nivou od 42,36% prosječne zarade. Kao što smo već rekli, tokom 2021. godine minimalna zarada je prvo iznosila 250 eura neto (373,1 € bruto), što je bilo na nivou od 47,71% prosječne zarade i konačno krajem te godine minimalna zarada je povećana na 450 eura neto (532,54 € bruto).

Minimalna zarada za godinu
povećana dva puta

Minimalna zarada u Crnoj Gori, po zakonu, ne može biti niža od 30% prosječne zarade u prethodnom polugodištu. Dva puta je povećana tokom prošle godine, prvo na 250 eura a onda na 450€, zahvaljujući Vladinom programu ,,Evropa sad“. Minimalnu zaradu od 450 eura u januaru ove godine primalo je oko 61.000 zaposlenih u Crnoj Gori i ona je pokrivala 60% potrošačke korpe.

Po podacima crnogorske Uprave prihoda i carina za 2020. godinu, ukupan broj zaposlenih koji su primali minimalnu zaradu bio je 15 800. Povećanjem minimalne neto zarade na 250 eura 2021. godine, obuhvat radnika koji su je primali povećan je za oko 20 400. Konačno, minimalnu zaradu od 450 eura koja je uvedena Vladinim programom ,,Evropa sad“, u januaru ove godine primala je oko 61 000 zaposlenih.

10 godina potrošačka korpa rasla a minimalac stagnirao

Odnos minimalne zarade i minimalne potrošačke korpe u Crnoj Gori u periodu od 2010. do 2020. godine kretao se u rasponu od 30 do 34%. Nakon 2010. godine u kontinuitetu raste minimalna potrošačka korpa, dok se minimalna zarada ne povećava. Uzimajući u obzir da u strukturi potrošačke korpe izdaci za hranu i piće iznose više od 40%, minimalcem se tokom tog perioda ni u jednoj godini nisu mogli, čak ni približno, pokriti minimalni troškovi hrane i pića. Minimalnom zaradom u aprilu 2013. godine moglo se pokriti 31,5% potrošačke korpe, a prosječnom platom 77,9%.

Pregled parametara u mjesecu u kojem je došlo do povećanja iznosa minimalne zarade

U julu 2019. godine minimalna zarada činila je 34,6% potrošačke korpe, a prosječna 79,6%. U oktobru 2021. godine minimalnom zaradom moglo se pokriti 37,4% potrošačke korpe, a prosječnom zaradom 79,9%. Primjenom programa „Evropa sad“ od početka 2022. godine, minimalna zarada je povećana na 450 eura a kako su ovim programom ujedno smanjeni troškovi rada (ukinuti doprinosi za zdravstveno osiguranje), došlo je i do povećanja prosječne zarade, tako da se minimalnom zaradom u januaru ove godine moglo pokriti 66,1% potrošačke korpe, dok je prosječna plata pokrivala cijelu potrošačku korpu. Dešavanja na međunarodnoj i domaćoj sceni (u prvom redu dvocifrena stopa inflacije) odražavaju se negativno na kretanje ovih parametara tako da se već u junu ove godine minimalnom zaradom od 450€ moglo pokriti 59,98% potrošačke korpe a prosječnom platom 94,36%.

Autorski tekst stručnih službi Saveza sindikata Crne Gore
i Unije slobodnih  sindikata Crne Gore

SAVEZ SINDIKATA CRNE GORE
www.sindikat.me

UNIJA SLOBODNIH SINDIKATA CRNE GORE
www.usscg.me